Pałac w Charbrowie

Pierwsza wzmianka o majątku Charbrowo pochodzi z 1286 roku. Wtedy to książę pomorski Miściwój II przekazał biskupom kujawskim ziemie – m.in. dobra w Charbrowie. W roku 1564 biskup Mikołaj Wolski z Kujaw sprzedał majątek Ernstowi von Wejher (wraz z Łebieńcem i Osiekami). Między 1601 a 1660 rokiem Charbrowo należało do rodu von Krakow. Dwaj bracia z rodu von Krakow oddali majątek pod zarząd swojemu szwagrowi Lorenzowi Christophowi von Somnitz. Nieprzerwanie aż do 1945 roku Charbrowo należało do rodu Somnitz. Przy głównej bramie wjazdowej do majątku stoją kamienne słupy. Przedstawiają one ślady ornamentu rodzinnego herbu von Somnitz. Najstarsze części pałacu w Charbrowie pochodzą z czasów, w których żył Lorenz Somnitz. Budynek ten już przed wojną znajdował się pod opieką służby ochrony zabytków. W obiekcie tym było 37 pokoi oraz dwie kuchnie. Pomieszczenia pałacowe zostały urządzone przepięknymi, starymi meblami stylowymi. Na ścianach wisiały bogate galerie obrazów oraz zegary. Na regałach natomiast znaleźć można było pokaźny księgozbiór. Cenna porcelana była upominkiem od pruskiego króla Fryderyka II. Wszystkie to przedmioty to jednak niewielka część dzieł sztuki należących do rodu von Somnitz.

Do roku 1945 w archiwum w Szczecinie przechowywane były rękopisy, księgi oraz dokumenty, które dotyczyły historii rodu von Somnitz oraz historii ziemi lęborskiej i bytowskiej. Nie wiadomo czy dzieła sztuki należące do rodziny przetrwały do dzisiejszych czasów. Urlich Dorow przypuszcza, iż mogły one zostać bezmyślnie zniszczone i rozkradzione podczas marcowych dni w 1945 roku. W 1669 roku Lorenz von Somnitz wybudował okazały kościół. Znajdują się w nim srebrne okucia trumien rodu von Somnitz, srebrny dzban oraz kielich autorstwa gdańskiego mistrza. Jednak najstarszym zabytkiem w Charbrowie był dąb, który rósł przed kościołem. Jego wiek szacowano na 700 lat. Istnieją przypuszczenia, iż zasadzono go już w 1290 roku podczas założenia pierwszego biskupiego kościoła. Dąb znikną z tego miejsca w roku 2001. Na południe od kościoła, na wniosek duchownych katolickich, po roku 1945 urządzono ołtarz na świeżym powietrzu. Po obu jego stronach stoją kamienne filary w kształcie piramidy. W niedaleko położonym cmentarzu, do dziś zachowały się nagrobki po niemieckich mieszkańcach wsi. Znajduje się tam również pomnik poległych podczas I Wojny Światowej. W roku 1991 Ingeburg von Somnitz poleciła urządzenie nowego grobu, w którym spoczęły szczątki zmarłych z rodu von Somnitz. Do roku 1945 znajdowały się one w mauzoleum w pobliskim parku. Z kolei pierwszy rodzinny grobowiec znajdował się pod ołtarzem chrabowskiego kościoła. W XVIII wieku został zamknięty i od tej pory chowano zmarłych w mauzoleum. Ostatnim pochówkiem był pogrzeb Paula von Somnitz. Po II Wojnie Światowej mauzoleum było wielokrotnie otwierane, trumny zostały rozbite, a kości zmarłych bezmyślnie porozrzucano (podobnie jak w Borkowie Lęborskim – patrz artykuł Mauzoleum rodziny von Tesmar. Zabudowania gospodarcze, które przynależały do majątku całkowicie spłonęły podczas wielkiego pożaru w 1945 roku. Zniszczenia jednak odbudowano, a dodatkowo powstała kuźnia i wozownia. Do posiadłości należało ponad 39 budynków z 75 mieszkaniami dla robotników oraz dodatkowe budynki przy pałacu, które pełniły funkcje kwater służbowych dla urzędników majątku. Ostatnim właścicielem oraz zarządcą oraz zaufanym przyjacielem rodziny był Karl Staruβ. Pozostał on w majątku do maja 1946 roku. W tamtym czasie wysiedlono ludność niemiecką.

Obecnie w pałacu znajduje się hotel.

• Alicja Świetlicka, Elżbieta Wisławska, Słownik Historyczny Miast i Wsi Województwa Słupskiego, Słupsk 1998.
• Urlich Dorow, Zapomniana przeszłość. Upadek pomorskich majątków rolnych na przykładzie powiatu lęborskiego, Gdańsk 2010.
• Irena Elsner, O przeszłości gminy Choczewo cz. 3, Amberg 2020.

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska, zdjęcia wykonano: 05.11.2017 r.