Pałac w Broczynie

Nazwa wsi wywodzi się od ludowej, słowiańskiej nazwy marzanny. Była ona zapisywana jako Brotz (1251), Brotzen (1364), Brozen (1665), niem. Brotzen.

Wieś założono w 1566 r., krótko po tym powstało gospodarstwo folwarczne, a z niego wyłoniło się siedlisko rycerskie. Osiedlił się w nim przedstawiciel jednego z najpotężniejszych pomorskich rodów szlacheckich – Martin von Zitzewitz. Podobno prowadził on skandaliczny tryb życia, dlatego był nazywany „dzikim Martinem”. Skąd wzięło się dokładnie to przezwisko, tego nie udało mi się ustalić. Faktem jest, że Martin był również właścicielem Motarzyna w latach 1425-1485. W tamtym czasie głośna była kwestia wykorzystywania Słupi jako rzeki spławnej. Martin von Zitzewitz został zamordowany, prawdopodobnie z polecenia miasta Słupska. Po jego śmierci, konflikt został zakończony.

W 1658 r. Klaus Georg von Zitzewitz wzniósł kościół, który początkowo był filią parafii Dretyń niem. Treten, jednak już w latach 1697-1747 posiadał swojego proboszcza.

W XVIII w. od Zitzewitzów, majątek kupił Rüdiger von Massow. Ten z kolei sprzedał Broczyno Kazimierzowi von Glasenapp. W XIX w. Broczyno ponownie należało do rodu von Zitzewitz. W 1909 r. Zitzewitzowie sprzedali majątek Paulowi Kluge. W latach 1913-1926 majątek przechodził z rąk do rąk. Od 1926 do końca 1945 r. właścicielem był dr Helmuth Hendel.

Jako właściciele Broczyna wymieniani są również:

• ród von Goltz: 1570, 1716
• ród von Zitzewitz: 1575, 1855
• ród von Massow: 1745, 1753
• ród von Wedel: 1755
• ród von Puttkamer: 1774, 1782
• rodzina Müller
• rodzina Zanthier (Zamhel): 1856-57

W Broczynie znajduje się murowany pałac z II połowy XIX w. oraz park. Obecnie jest to siedziba Chrześcijańskiego Ośrodka dla Osób Uzależnionych „Teen Challenge”.

• Ledebur, Leopold von (1799-1877), Adelslexicon der Preussischen Monarchie. T. 3 (T-Z); T. 2 (L-S); T. 1 (A-K)
• Michaelis, Ernst H. v., Kirchspiel Wusterwitz: Kreis Schlawe in Pommern, 1988
• Świetlicka, Alicja (1949- ); Wisławska, Elżbieta (1948- ), Słownik historyczny miast i wsi województwa słupskiego : przewodnik bibliograficzny, Słupsk 1998
• https://www.rummelsburg.de/
• Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Sołectwa Motarzyno
• Ewidencja parkowa, www.zabytek.pl

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska

Zdjęcie:

• Karl Friedrich Schwirz