Pałac w Barwinie

Barwino (niem. Barvin) należał do majątku rodziny von Massow. W 1285 r. Heinrich von Massow poślubił córkę hrabiego von Gützkow i otrzymał jako posag majątki należące do parafii Barvin: (Bartin - Barcino, Barvin-Barwino, Brünnow-Bronowo, Derseelitz (Seelitz), Woblanse (Obłęże) i Wusseken-Osieki). Listy lenne z 1478 i 1486 r. wymieniają również ród von Massow jako właścicieli Barwina.

Nie jest więc prawdą jak podaje się w wielu źródłach polskich, że pierwszy znany o Barwinie (wówczas w formie Barwin) zapis pochodzi z dokumentów z 1518 r. Nazwa wywodzi się od nazwy osobowej Barwą, a ta od Barwierz lub Barwoldus.

 W 1655 r. jako właściciele Barwina w okręgu parafialnym Barwino wymieniani są: Massow, Clasu Brünnow i Werner Puttkamer.

W 1940 r. w pałacu istniał Landjahrlager (obóz / tabor letni dla młodych rolników). Landhajr była pozaszkolną służbą wychowania miejskiej młodzieży niemieckiej w III Rzeszy, która polegała na przymusowym roku służby wiejskiej. Źródeł koncepcji była ideologia Blut und Bonden, która głosiła przewagę chłopstwa nad mieszczaństwem. Mieszkańcy wsi mieli być ostoją tradycyjnych, niemieckich wartości i przedstawicielami czystej rasy aryjskiej. Ideolodzy NSDAP przechwycili tą teorię. Przyświecały jej też cele gospodarcze. W ówczesnych Niemczech występowało ogromne zapotrzebowanie na wiejską siłę roboczą wskutek masowej ucieczki mieszkańców wsi do miast.

Po przejęciu władzy w 1933 roku naziści zorganizowali tzw. Landhilfe – ochotniczą pracę na wsi. Rok później stała się ona formalnie obowiązkowa jako Landjahr – na mocy pruskiej ustawy z 29 marca 1934 roku do odbycia roku służby wiejskiej zobowiązani byli absolwenci szkół powszechnych obojga płci, mieszkający w ośrodkach miejskich liczących powyżej 25 tys. mieszkańców. Służba zakwalifikowanych osób miała trwać dziewięć miesięcy – od początku kwietnia do końca grudnia.

W obozie istniejącym w pałacu w Barwinie stacjonowały głównie dziewczęta. Miały one zostać zintegrowane ze wspólnotą w obozie oraz z mieszkańcami wsi. Przed pałacem powiewała nazistowska flaga, która miała być „zobowiązaniem, drogą i celem jednocześnie”. Taki sam obóz powstał w pałacu w Raduszu (niem. Reddies).

W opracowaniu niemieckim pt. „Rummelsburg Stadt und Kreis : Heimatkalender 1940” odnaleźć można opis jednego z obozów dla młodych rolników. Przedstawione są tam dwa majątki: omawiany pałac w Barwinie oraz wspomniany wyżej pałac w Raduszu. Nie wiadomo zatem, którego z nich dotyczy poniższy opis:

„Mamy tu wielką salę, gdzie zbieramy się do poważnej nauki i gdzie oferowane są nam posiłki. Jest też sala muzyczna, gdzie rozbrzmiewają jasne pieśni i brzmienie różnych instrumentów. Mamy też czytelnię, gdzie w spokojnych chwilach czerpiemy wiedzę z bogatej biblioteki. Jest również warsztat, gdzie pilny stukot starych krosien bije rytm do brzęczenia maszyny do szycia, gdzie igły dziergają, wyrastają skarpety dla żołnierzy na froncie, a z błyszczącego żelaza lecą wióry twardego drewna, z których powstają miski i talerze, które później na przyjęciu z naszymi rolnikami i osadnikami przynoszą znaczący dochód na rzecz pomocy zimowej.

Mamy też dużą sien, gdzie często spędzamy długie wieczory przy skrzypiącym kominku na dywanie ze splecionych włókien słomy i słuchamy czytania, które przybliża nam poetów z dawnych i współczesnych czasów, lub też sami opowiadamy o doświadczeniach dnia, o pracy i wysiłku w ogrodzie i na polu, o pracy u rolnika, która daje nam wszystkim największą radość”.

• Alicja Świetlicka, Elżbieta Wisławska, Słownik Historyczny Miast i Wsi Województwa Słupskiego, Słupsk 1998.
• https://www.rummelsburg.de/
• Michaelis, Ernst H. v., Kirchspiel Wusterwitz: Kreis Schlawe in Pommern, 1988
• Ernst H. von Michaelis, Kirchspiel Quatzow, Kreis Schlawe in Pommern, 1990
• https://www.barwino.slupsk.pl/
• www.wikipedia.de
• Otto Hasert, Rummelsburg Stadt und Kreis : Heimatkalender 1940

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska

Zdjęcia:

• Karl Friedrich Schwirz / Deutschland
• Otto Hasert, Rummelsburg Stadt und Kreis : Heimatkalender 1940