Dwór w Tępczu

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1342 roku Inne zapisy: Tempcze (1648), Tępcze (1710), Tempcz (1780), niemieckie Hedille. W 1368 roku wieś była dobrem rycerskim, podobnie w 1372 roku. W 1382 roku Tępcz uzyskał kontrakt lokacyjny na prawie chełmińskim. Wieś należała do dóbr panków komornictwa mirachowskiego. Była podzielona na kilka udziałów szlacheckich. 

W 1399 roku w dokumentach jest wspominany właściciel lennik o nieznanym nazwisku. Wspominany jest również właściciel Janik.

W 1600 roku wieś została podzielona na cztery szlacheckie działy. Jest to gniazdo rodowe Tempskich.

W 1772 roku tutejsi panowie Walerian Lewiński, Franciszek Pobłocki, ALeksander Słuszewski, pruski porucznik, Jan Tempski, Józef Warzewski i Jan Wyszecki złożyli na zamku w Malborku przysięgę homagialną, czyli hołd poddańczy nowemu panu tych ziem królowi Prus Fryderykowi Wielkiemu. Odmowa groziła konfiskatą majątku.

W 1773 roku z dóbr dziedzicznych podatek płacili: Tempscy, Słuszewski, Wyszechowska, Lewiński, Dobrzewińska. Inne źródła podają, iż majątek był podzielony na osiem części, a właścicicielami byli: Warzewski, Johan Tempski, Alexander Sluszewski, Theresia Wyczechawska, Pobłocki I, Pobłocki II, Lewiński, Christiana Dobrzewińska i mlynarz Christian Block. 

W 1789 roku w Tępczu wymieniany był młyn.

W 1807 roku jako właściciel pojawił się porucznik Zelewski, 1833 roku Hugon von Zelewski. W 1824 roku majątek dzierżawił Dreiske. W 1854 roku Tępcz był w posiadaniu Krenskiego, w 1861 roku Marthy von Zelewskiej. W 1885 (inne źródła wskazują 1886) roku właścicielem został Wilhelm von Jena. To on zmienił nazwę wsi Tępcz na Hedille. Miała ona przypominać imię jego małżonki. Nazwa wsi Hedille prawdopodobnie funkcjonowała do 1920 roku. W 1905 roku właścicielem był Dierichs. Jako właściciela dóbr ziemskich tępskich i wyszecińskich w XX wieku wymienia się także barona Edmunda Franciszka Aleksandra von Unruh (1893-1977). Jego dzieci były chrzone w Strzepczu. Ród pochodził z niemieckiej Frankonii, jednak szybko się spolenizował, za co przedstawiciele rodziny byli przez władze hitlerowskie szykanowani i więzieni w obozach koncentracyjnych.

W II połowie XIX wieku odnotowano, że wieś odległa od stacji kolejowej Luzin 8 km, parafia Strzepcz, obejmowała 1414 ha (602 roli ornej, 8łąk, 638 lasu), 29 domów, 51 dymów,311 mieszkańców w tym 249 katolików, 62 ewangelików, ma młyn wodny, piekarnię i szkołę ewangelicką. Zachowany układ dróg i układ przestrzenny jest charakterystyczny dla dawnej wsi włościańskiej.

Zespół majątku został mocno przekształcony, dziś w zaniku. Tereny dworskie rozparcelowane, w miejscu dawnego dworu i folwarku gospodarczego znajdują się siedliska gospodarskie. Częściowo zachował się starodrzew parku, głównie obsadzenia graniczne. O istniejącym tu niegdyś dworze pozostała również "pamiątka" w postaci nazwy ulicy - "pałacowa". Część tego terenu użytkowana jest jako pastwiska bądź boisko. W południowej części wsi, przy drodze do dawnego majątku, zachowany budynek dawnej karczmy. Rzadki już w skali ginący przykład budownictwa szkieletowego, z wypełnieniem z czerwonej cegły, reprezentujący typ domu małomiasteczkowego z użytkowym poddaszem i wystawką tzw. „erklem”.

W czasie drugiej wojny światowej Tępskie Lasy były schronieniem dla partyzantów z „Gryfa Pomorskiego”. 

Jednostka SS z Lęborka wykryła na skutek zdrady bunkier partyzantów „GP” w tępskich lasach. W czasie potyczki 18 lipca 1944 r. zginęli: Franciszek Konkol - dowódca grupy, Prakseda Dąbrowska - Stenzel - łączniczka z Kamienicy Królewskiej i Franciszka Zachariasz szesnastoletnia łączniczka z Sulic (powiat pucki).

W Tępczu do Gryfa Pomorskiego należały 43 osoby. Aresztowanych zostało 26 członków, z tego wróciło do domu 15 osób, 10 osób zamordowano w Sztutthofie, w walce z okupantem zginęło 13 osób. Zabito w walce 3 Niemców.

• Kościński Konstanty, Kaszubi giną : wiązanka wiadomości historycznych i statystycznych, Poznań 1905
• Zbigniew Klotzke, Bedeker luziński, Luzino 2004
• Bär, Max, Der Adel und der adelige Grundbesitz in Polnisch-Preussen zur Zeit der preussischen Besitzergreifung : nach Auszügen aus den Vasallenlisten und Grundbüchern, Leipzig 1911.
• Materjały do dziejów lokalnych Pomorza, Kępno 1935
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XII
• Akta osobowe Benedykta Baranowskiego, Kujawsko-pomorska biblioteka cyfrowa
• Józef Belgrau, Strzepcz dzieje wsi i parafii, Pelplin 2013

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska